Een Eritrese/Ethiopische koffieceremonie

Zoals je weet zijn we geïnteresseerd in koffie, wat heeft geleid tot een heleboel spannende activiteiten. Het kan gaan om koffiebranden, koffieproeverijen, koffiekalenders, koffiemanicures en allerlei spannende koffiesoorten.

Ondanks onze interesse hadden we de Eritrese/Ethiopische koffieceremonie helemaal gemist. Toen we dit in het programma van Medborgarskolan zagen, waren we natuurlijk erg nieuwsgierig en hebben we ons meteen ingeschreven.

De hele ceremonie begint met het branden van je bon (koffie). We hebben eerder koffie geroosterd in een oven of in een omgebouwde popcornmachine, maar we hebben geleerd dat de enige manier om koffie uit dit deel van de wereld te roosteren, in een pan is. Het werkt echt met elke pan met een dikke bodem, maar traditioneel gebruik je een kleine zelfgemaakte versie zoals op de foto.

De truc is om de bonen constant te laten draaien door ze in de pan te gooien, zodat ze nooit te lang op het hete oppervlak blijven liggen. Normaal gesproken wordt dit op hete kolen gedaan, maar ik vermoed dat de veiligheidsbeambte van Medborgarskolan niet helemaal gecharmeerd was van het idee om hete kolen in de klaslokalen te hebben.

Zodra de bonen de juiste kleur hebben, worden ze op een kleine mat uitgegoten om af te koelen. Terwijl ze afkoelen, is het ook belangrijk dat de gastheer de bonen aan alle deelnemers laat zien, zodat ze eraan kunnen ruiken en hun stille goedkeuring kunnen geven om door te gaan met de volgende stap.

Een ander verschil dat ons opviel is dat je de bonen maalt terwijl ze nog warm zijn in plaats van na 24 uur beluchten zoals gebruikelijk is.

Voor het zetten wordt een traditionele jebena (een soort kleipot) gebruikt, een grote hoeveelheid koffie wordt met behulp van de mat in de smalle tuit gegoten en dan wordt de pot op het fornuis gezet. Mijn vrouw vond het trouwens erg grappig toen de trainer zei dat de hoeveelheid koffie niet zo belangrijk was, want ik heb onlangs betoogd dat we een nauwkeurigere keukenweegschaal moeten kopen voor ons eigen brouwsel. 🙂

Je moet klaar staan met een soort bakje wanneer het water begint te koken, omdat de koffie dan door het smalle tuitje naar buiten borrelt. Je koelt de koffie vervolgens af door het heen en weer te gieten tussen twee containers en dan weer terug in de mok voor een tweede kookbeurt. Daarna doe je wat doornen in de tuit en giet je het in kleine kopjes. Het is blijkbaar belangrijk om alle kopjes in één ononderbroken beweging te schenken en de tuit op een afstand van 30 cm te houden. Traditioneel wordt er altijd een extra kopje bijgeschonken.

Dan nu de ceremonie zelf. Wanneer je voor dit soort evenementen wordt uitgenodigd, ga je een soort sociaal contract aan waarbij je, zodra je het eerste kopje hebt geaccepteerd, bij de gastheer of gastvrouw moet blijven tot het derde kopje op is. Het wordt als zeer onbeleefd beschouwd om voor die tijd te vertrekken. Tussen elk kopje wordt het brouwproces herhaald, wat betekent dat je de tijd moet nemen. Het eerste kopje heet Awel (eerste, initiaal), het tweede heet Kalay (gemeenschap) en het derde Bereka (zegen). Er waren ook namen voor het vierde, vijfde en zesde kopje, maar die hebben we helaas niet meegekregen. Voor alle brouwsels wordt dezelfde koffie gebruikt, wat in de praktijk betekent dat de eerste vrij sterk is en daarna met elk kopje zwakker en zwakker wordt. De koffie wordt geserveerd met suiker of zout en kruiden, zoals gember, wat bijdraagt aan de smaakervaring.

Tijdens de koffie vertelde de cursusleidster, Eden, ons over een interessante ontdekking. Toen ze voor het eerst naar Värmland kwam, ontdekte ze dat we een oude en, zoals we misschien denken, unieke traditie hebben om broodkruimels te gebruiken. Het grappige is dat ze dit zelfs in Eritrea al sinds de oudheid doen. Eden vertelde verder over haar cateringbedrijven dat zich richt op lokaal geproduceerde ingrediënten. Ze hebben onder andere een prijs gewonnen voor hun Skrädtårta.

Het was een spannende en andere ervaring. We hebben veel nieuwe dingen geleerd en naast de verwachte en goede koffie kregen we ook de kans om verschillende spannende gebakjes te proberen.